Opinie: lakmoesproef van de engagementstrategie van pensioenfondsen
Opiniestuk Bram Zuur, Maag-, darm- en leverarts.
De Nederlandse pensioenfondsen staan de afgelopen maanden vol in de wind om hun dubieuze investeringen in onder andere fossiele industrie, ontbossing, wapens en tabak. Diverse beroepsgroepen hebben recentelijk hun pensioenfonds opgeroepen om te stoppen met beleggen in de fossiele industrie. Onder andere ambtenaren, waterschappen, (hoog)leraren van verschillende universiteiten en hoge scholen, wetenschappers, medici en andere zorgverleners hebben hun onvrede hierover in de media kenbaar gemaakt en petities opgestart waaraan in korte tijd veel steun is gegeven.
Om de klimaatcrisis te beperken zullen we moeten stoppen met het verbranden van fossiele brandstoffen. Stoppen met investeren in fossiele industrie heeft niet alleen een moreel, maar ook een financieel argument. Wanneer beleid daadwerkelijk wordt afgestemd op het klimaatakkoord van Parijs, dan kunnen we de bekende olievoorraden helemaal niet opmaken, laat staan dat het aanboren van nieuwe bronnen nog rendabel is. De fossiele beleggingen zullen dan naar verwachting in waarde kelderen. Als medicus is financiële risico-inschatting niet mijn expertise en daarom is het belangrijk om te benadrukken dat diverse financiële instituten waaronder de Nederlandsche Bank voorspellen dat fossiele beleggingen in waarde zullen dalen.
Dat veel pensioenfondsen toch blijven investeren in grote oliemaatschappijen wordt vaak gelegitimeerd vanuit het argument van ‘invloed aan tafel’, in jargon ‘engagement’ genoemd. Door de pensioenfondsen wordt dan gesuggereerd dat die invloed wordt gebruikt om het bedrijf een groenere koers te laten varen. Dit blijkt vaak helemaal niet het geval te zijn. Zo zijn op de aandeelhoudersvergaderingen van Shell en andere grote oliemaatschappijen, klimaatresoluties van Follow This ter stemming gebracht waarin simpelweg wordt opgeroepen om de bedrijfsvoering in lijn te brengen met het Klimaatakkoord van Parijs. Een uitgelezen kans voor de aandeelhouders om op het vlak van engagement de daad bij het woord te voegen, zou je zeggen. Helaas stemden de Nederlandse pensioenfondsen bijna allemaal tegen de klimaatresoluties.
In een recente petitie die ik samen met andere zorgverleners ben gestart, vragen we de pensioenfondsen van zorgverleners (ABP, PFZW, SPH, SPF, SPT, SPV, SPD, SPOA, SPMS) om te stoppen met investeren in fossiele industrie voor 2025, maar tot die tijd hun invloed aan te wenden voor een groenere koers van deze bedrijven. In ons dagelijks werk spannen wij ons immers in voor gezondheid en welzijn van onze medemens en dan is het onbestaanbaar dat ons pensioengeld wordt geïnvesteerd in ziekmakende industrie. De WHO heeft niet voor niets klimaatverandering als dé gezondheidsbedreiging van de komende decennia bestempeld. In dit kader doen we helaas de markante constatering dat tot nog toe geen van deze zorgpensioenfondsen een klimaatresolutie van Follow This heeft gesteund.
Verdient engagement als strategie van onze pensioenfondsen dan nog wel ons vertrouwen? Of is het terugtrekken van investeringen de enige route tot verduurzaming? Komende week dient zich voor de pensioenfondsen een lakmoesproef aan. Op 18 mei 2021 is de vergadering van aandeelhouders van Shell, waar opnieuw zo’n klimaatresolutie van Follow This in stemming wordt gebracht. Als we kijken naar alle petities en oproepen van de afgelopen tijd vragen de deelnemers duidelijk om verantwoorde beleggingen. We vragen onze pensioenfondsen daarom om op 18 mei vóór de klimaatresolutie te stemmen. Hiermee kunnen de pensioenfondsen ons eindelijk overtuigen dat ze engagement aantoonbaar positief toepassen. Duizenden wakker geschudde pensioendeelnemers, zullen het stemgedrag van onze pensioenfondsen dit keer op de voet volgen!
Bram Zuur, Heerenveen, Maag-, darm- en leverarts
