Terugblik inspiratiesessie Klimaatrisico's en rendement

Terublik Inspiratiesessie Klimaatrisico’s en Rendement

Donderdag 7 maart 2024, Antropia, Driebergen.

Stichting Groen Pensioen organiseerde deze middag over klimaatrisico's en rendement in Driebergen met zo’n 40 genodigden, variërend van kleine tot grotere pensioenfondsen. Deze middag is georganiseerd in het licht van het belang van het in beeld krijgen van klimaatrisico’s voor portefeuilles van pensioenfondsen, dit gekoppeld aan het te verwachten rendement op de portefeuille. De fysieke gevolgen van klimaatverandering zijn inmiddels reële risico's voor bedrijven die inzichtelijk moeten maken voor het risicoprofiel van de portefeuille. De Nederlandse Bank heeft hier vorig jaar nog een aanpak voor gepubliceerd die hier te vinden is.

Sprekers

Willem Schramade, hoogleraar financiën verbonden aan de Nyenrode Business Universiteit, nam ons mee in het analyseren van geloofwaardige transitiepaden van bedrijven. Hij sprak over het belang van het beheersen van financiële en reputatierisico’s. Niet alleen op de as van risicomanagement, maar ook op de as van betere sociale en duurzaamheid naar een zogenaamde dual-return.

Willem wees op de lijn waar investeringen zich begeven die op te delen is tussen negatieve externaliteiten waar er een hoog risico is op gestrande activa en positieve externaliteiten waar grotere kansen zijn op het creëren van waarde op lange termijn. Bij het eerste zijn er ernstige uitdagingen in de transitie. Hier moet je aandacht hebben voor waar je in belegt en met een sterke betrokkenheid om dit te veranderen. Willem gaf aan dat pensioenfondsen vooral naar risico denken via de achteruitkijkspiegel en gaf aan dat pensioenfondsen baat hebben om hun investeringen te overwegen in het licht van transitie scenario’s en zo de risico’s van de transitie te mitigeren.

Auke Plantinga, universitair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Groningen, lichtte vervolgens zijn onderzoeken uit 2021 en 2024 toe die hij samen met collega Bert Scholtens heeft gedaan. Hij heeft jarenlange rendementen van fossiele bedrijven onderzocht. Deze rendementen zijn over het algemeen goed geweest afgelopen jaren, echter wanneer hij de rendementen corrigeert op de analyse van klimaatrisico’s is het verschil in rendement zeer beperkt te benoemen. Investeren in fossiel is niet nodig om een evenwichtige portefeuille te hebben. Alle verschillende parameters die aan fossiele investeringen verbonden zijn, zijn te behalen via een andere portefeuille opbouw. De klimaatrisico’s zijn de enige risico’s die aanwezig blijven bij fossiele investeringen.

Dit leidt tot de conclusie dat fossiele bedrijven niet nodig zijn voor een gezond risico-rendement als pensioenfonds. Met een gefaseerde aouw van fossiele bedrijven uit de portefeuille blijft de risico-rendementsverhouding op peil en zijn de klimaatrisico’s gemitigeerd. Er blijven genoeg spreiding mogelijkheden om te investeren in andere bedrijven voor je rendement.

Er werd verder gesproken vanwege vragen uit het publiek over de invloed van engagement met fossiele bedrijven voor de omslag naar hernieuwbare energie. Deze invloed lijkt er tot nu toe niet te zijn. Fossiele

bedrijven breiden nog steeds uit met nieuwe olie- en gasprojecten. Tot deze conclusie kwam ook Pensioenfonds Zorg en Welzijn in februari 2024 na een intensief engagement traject met fossiele bedrijven. Engagement lijkt echter wel zinvol bij grootverbruikers van fossiele brandstoffen zoals staal- of autobedrijven. Deze sectoren kunnen andere brandstoffen gebruiken en zijn voor hun businessmodel niet geheel aankelijk van fossiele brandstoffen, die hebben een transitiepad.

Bas Ooijen van Pensioenfonds Horeca en Catering (beheerd vermogen van ca 13 miljard) nam ons mee in het besluit om in 2021 te stoppen met fossiele beleggingen. Dit begon met het aanscherpen van hun maatschappelijk verantwoord beleid in 2018. Klimaat kreeg hierin en in een tussentijdse evaluatie van dit beleid in 2020 kwamen er gesprekken op gang over hoe in de energietransitie om te gaan met de fossiele beleggingen van het fonds.

Het besluit is gefaseerd gegaan binnen het pensioenbestuur met eerst een fase van oordeelsvorming, vervolgens een fase van verdieping op impact en rendement als fossiele bedrijven zouden worden uitgesloten en vervolgens het besluit en de implementatie om fossiele bedrijven uit te sluiten. Het pensioenfonds kwam na financiële analyses tot de conclusie dat zij fossiele bedrijven niet nodig hadden voor het rendement. Aanvullend daarop kwam het risico van stranded assets in beeld, aandelen die minder waard zijn omdat fossiele bedrijven niet alle grondstoffen kunnen gebruiken waarop zij rekenen als zij moeten voldoen aan het Parijs Akkoord.

Het bestuur zag te weinig veranderingen in strategieën bij fossiele bedrijven en gaf aan dat zij te beperkte invloed konden uitoefenen via hun beleggingen bij deze bedrijven middels engagement op het veranderen van de fossiele bedrijven. Gelijktijdig aan dit proces kwam er druk vanuit deelnemers van het pensioenfonds om deze beleggingen uit te sluiten. Dit sloot aan bij de verduurzaming van de horeca en catering sector. Het fonds besloot uit fossiele bedrijven te gaan die meer dan 50% winst verkregen uit fossiele brandstoffen.

Panelgesprek

Ter afsluiting schoven bovengenoemde sprekers aan in het panel. Hier sloot ook Marcel Andringa aan van Pensioenfonds Metalektro. Dit fonds besloot ook in 2021 tot uitsluiting van hun fossiele beleggingen. Tijdens het panelgesprek werd er op vragen vanuit het publiek gereageerd. Er werd onder andere gesproken over het belang van beleggen in bedrijven met positieve klimaatrisico's en werd de carbon bubble genoemd als financieel risico voor fossiele beleggingen. Vanuit een klein pensioenfonds werd gewezen op de beperkte mogelijkheden van kleine fondsen tov de keuzemogelijkheden die vermogensbeheerders aanbieden om niet in fossiel te beleggen. Er werd benoemd dat steeds meer vermogensbeheerders wel portefeuilles aanbieden. Er werd aangemoedigd om als kleine fondsen zich te verenigen en contact op te nemen met Will-Jan Jacobs van de Pensioenfederatie. Te benaderen via: Will-jan.jacobs@pensioenfederatie.nl

Deze middag werd georganiseerd door de stichting Groen Pensioen. Eventuele vragen of suggesties kunnen naar hallo@groen-pensioen.nl worden gemaild.

Hartelijk dank voor alle aanwezige sprekers en publiek!

Voor diegenen die behoefte hebben aan korte- en lange termijn actiepunten, is er op 14 mei een interessante bijeenkomst die wordt georganiseerd door de Pensioenfederatie: Stakeholderdialoog over diverse ESG-onderwerpen.